Contrails - Research, comments and links

Vliegtuigsmog en de Media  (02)

Geachte Redactie Wetenschap,

In Wetenschap Kort van 31/8 jl schrijft u over de tweede generatie MeteoSat die het mogelijk moet maken om weer en klimaat beter te volgen. Volgens uw bericht wordt het weerbericht beter omdat de satelliet waterdamp beter kan waarnemen.

Ik zou graag willen weten of deze satelliet ook waterdamp op hoogten van 10-13 km en andere effecten van vliegverkeer in de hogere lagen van de troposfeer zal kunnen meten en monitoren.

Het is goed mogelijk dat u binnen afzienbare tijd zult melden dat de gevolgen van het vliegverkeer voor (de kwaliteit van) het zonlicht, weer en klimaat 'groter zijn dan gedacht'. Deze formulering wordt namelijk vaak gebruikt bij ontdekkingen die ondertussen al lang waren voorspeld door niet-erkende buitenstaanders (wetenschappers of leken).

Afgelopen maandag 2/9/2 was weer een topdag voor bewolking die door vliegverkeer is veroorzaakt. De hemel die anders vrijwel wolkeloos was geweest, zat vol met steeds dikker wordende vliegtuigstrepen en luchtvaartcirrus (die door weermannen en -vrouwen steevast 'sluierbewolking' wordt genoemd.

De aandacht van de laatste weken voor de gevolgen van klimaatverandering en de daarmee samenhangende toename van extreme regenval staat niet in verhouding met die voor de mogelijke oorzaken. Als wij klaar zijn met dweilen, moeten wij ons toch eens af gaan vragen of die kraan niet een beetje dicht kan. Zelfs de serieuze journalistiek houdt zich echter nauwelijks met deze belangrijke vraag bezig. Niemand (en de lezers in de laatste plaats) houdt van de beperkingen waar de conclusies toe zouden kunnen leiden.

Over de mogelijke oorzaken van klimaatverandering wordt nog steeds een beetje lacherig gedaan. Zoals onlangs op zondag 25/8/2, toen in het programma 'Vroege Vogels' van de Vara op Radio 1 Ivo de Wijs en Harry Geurts van het KNMI er gezellig over zaten te ginnegappen: "Het regent records, ha, ha ha!" Harry Geurts nam in dat programma weliswaar met zo veel woorden afstand van de 'broeikasontkenners', maar kost hem merkbaar moeite. Als rechtgeaard technocraat vreest hij kennelijk de maatregelen die steeds onvermijdelijker worden. In een periode van extreme regenval en zware overstromingen en na de conferenties van Rio, Kyoto en tijdens die in Johannesburg had men van een natuurprogramma wel enig gevoel van ernst en urgentie mogen verwachten, maar daar is het kennelijk toch nog te vroeg voor. Wij verhogen gewoon weer wat dijken en gaan over tot de orde van de dag: Verbruik, verbranding en verspilling.

Ondertussen is de tijd van vrijblijvende leut ruimschoots gepasseerd. Er zijn redenen en aanleidingen genoeg om te denken, te praten en te schrijven over wat ons concreet te doen staat. Dit geldt met name voor hen die hun inkomen danken aan de belastingbetaler, zoals redacteuren en presentatoren van een publieke omroeporganisatie en een voorlichter van een (semi-?)overheidsinstelling als het KNMI.

Het KNMI kiest voorlopig nog voor de luchtige toon. "Als je maar genoeg extreme situaties hebt, wordt het vanzelf weer normaal", zei Monique Somers van het KNMI in de Volkskrant van 7 augustus jl. Van zo'n standpunt gaat niet veel initiatief en motivatie uit om de steeds zorgelijker staat van ons klimaat te verbeteren. 'Ongewoon weer wordt gewoner' meldde de kop boven het artikel. We kunnen dus verder doen of er niets aan de hand is. Gek genoeg schreef de uiterst commerci�le weerman Piet Paulusma ongeveer hetzelfde in Spits van 23 augustus jl.: "Geholpen door het broeikaseffect worden extremen qua neerslag en warmterecords geleidelijk een 'normaal' verschijnsel. Maar dat is een ander verhaal." KNMI en Paulusma hebben nog niet door dat het juist allemaal hetzelfde verhaal is: De mens verziekt zijn eigen leefklimaat, en dat is helemaal n�et normaal!

Toen bewoners van Londen stikten van de smog, toen vissen niet meer konden leven in de Rijn, toen groente niet meer te eten was en melk niet meer te drinken, en toen de lente stil was omdat dode vogels niet kunnen zingen, toen heeft men gelukkig minder laconiek gereageerd op ernstige verstoringen van ons leefmilieu.

Het blad Nature publiceerde onlangs een artikel over de relatie tussen luchtvaartbewolking en de temperatuur op aarde. Vliegtuigstrepen en -bewolking hebben dus nu wel hun onschuld verloren. Dat mogen ze bij het KNMI, Vara en NOS nu ook wel weten, en dat moeten zij hun lezers, kijkers en luisteraars ook vertellen.

(Zie hierover o.a.: https://www.nature.com/nsu/020805/020805-7.html ,
https://www.chicagotribune.com/news/local/showcase/chi-0208080286aug08.story en
https://www.cnn.com/2002/TECH/science/08/07/contrails.climate/index.html
Een selectie van foto's van contrails en luchtvaartcirrus sinds 1995 is te zien op www.contrails.nl )

Boven een groot deel van Zuid-Azi� hangt een dikke grijsbruine wolk van afvalstoffen van verbranding. Deze wolk bedreigt de bevolking met luchtvervuiling, kleinere oogsten en klimaatverandering, hevige regenval in sommige streken, meer droogte in andere. Auto- en vliegverkeer leveren een belangrijke en merkbare bijdrage aan de luchtvervuiling in de grote steden. Niet alleen in Azi�, trouwens. De wereldeconomie is inmiddels volkomen afhankelijk van gemotoriseerde mobiliteit. Het zal niet eenvoudig zijn om die giftanker van koers te laten veranderen, ook als vast zal staan dat ons leefklimaat ernstig in gevaar komt. De populariteit van lange vliegreizen en het feit dat er nauwe banden bestaan tussen de weerkunde en de vliegerij, helpen ook niet erg bij het bewust worden en maken van de vele schadelijke kanten van de luchtvaart.

Enige tijd geleden wees ik de redactie van 'Vroege Vogels' op het verband tussen luchtvaartbewolking en veranderingen in zonlicht, temperatuur, weer, (extreme) regenval en (extreme) droogte. Volgens ��n van de redactiemedewerkers had ik 'principieel ongelijk'. In de ogen van de media is iedere niet-journalist een idioot, ongeacht opleiding en intelligentie.
Inmiddels is in ieder geval ��n relatie, namelijk tussen luchtvaart en temperatuur, wetenschappelijk komen vast te staan. Alle andere relaties zullen iets langer duren om vast te stellen.

Als het mooi weer is, vertellen weermannen en -vrouwen vertellen dat de hemel blauw is en dat de zon 'volop' schijnt. Soms zijn er 'onschuldige stapelwolken", m��r die leiden niet altijd tot 'pittige regenbuien'. Als er 'sluierbewolking' is, schijnt de zon daar steeds goed doorheen, zeggen ze geruststellend. Bij slechter weer worden alleen de stapelwolken vermeld, en niet de bewolking die zich daarboven bevindt en die het weerbeeld juist zo sterk be�nvloedt. Die kunnen de mensen toch niet zien, dus waarom zou men ze ermee lastigvallen? Wat niet weet, wat niet deert.

In werkelijkheid zijn er voortdurend contrails en cirruswolken die door het vliegverkeer zijn veroorzaakt. En die zijn helemaal niet zo onschuldig als Klaas, Erwin, Monique, Piet, Peter, Marjon en de andere weermannen en -vrouwen ons tegen beter weten in willen doen geloven. De luisteraars mogen echter kennelijk niet weten dat hun uitbundige heen- en weer gevlieg mede verantwoordelijk is voor veranderingen in zonlicht, klimaat, weer, temperatuur, en extreme regenval in sommige streken en extreme droogte in andere.

De zon schijnt de laatste jaren nooit meer 'volop'. De laag luchtvaartcirrus ligt immers vrijwel permanent hoog boven ons werelddeel en filtert voortdurend het zonlicht dat het aardoppervlak bereikt. Het karakter van het zonlicht dat het aardoppervlak bereikt, verandert geleidelijk. Een deel van de straling van de zon wordt teruggekaatst, een deel wordt geabsorbeerd en de rest wordt doorgelaten. Het zonlicht is de laatste jaren witter, scherper, bijtender te zijn geworden. Met die dunne laag van ijskristallen waar het zonlicht eerst doorheen moet, is dat ook niet zo gek. En al kan iedereen het merken, toch hoor je er nooit over. En dat is w�l gek, want het is niet onbelangrijk wat er gebeurt met ons zonlicht en ons klimaat..

De hemel is ook nooit meer echt wolkeloos, en ook niet meer echt diepblauw, maar fletsig. Hoog in de lucht is er steeds een witte waas. Die is goed te zien als men vanuit de rand van een schaduw in de richting van de zon kijkt.

Wat iedereen zou moeten weten, is of het gefilterde zonlicht schadelijker of juist 'gezonder' is dan het ongefilterde? Is het beter of slechter voor de groeiprocessen op aarde? Maar daar horen wij niets over. Iedereen vliegt naar hartelust door, steeds vaker en steeds verder, en weerkundigen blijven doen alsof er niets aan de hand is. Ook politiek en journalistiek willen hun vingers er niet aan branden, want vliegen is mateloos populair. Voor het reisbedrijfsleven betekent de klimaatverandering een gat in de markt, want met al die regen in onze streken willen de mensen wel boeken. Ook de fabrikanten van sunblockers doen goede zaken, want �ls de zon schijnt, dan brandt-ie als een gek.

Geleidelijk wordt er nu steeds meer bekend over de effecten van het vliegverkeer op klimaat en weer. Luchtvaartbewolking en de gevolgen ervan vormen een moeilijk onderwerp voor wetenschappelijke studie. Het is immers moeilijk en kostbaar om in de hoge (10-13 km), ijle en ijskoude (minus 50

graden) lucht microscopisch kleine deeltjes te tellen en te meten. Bovendien ontbreken historische empirische gegevens. De wetenschap is voor het verzamelen van gegevens in belangrijke mate afhankelijk van de medewerking van de luchtvaartindustrie. En er is geen groot en direct economisch belang...

De uitstoot die ergens op tien tot dertien kilometer hoogte plaatsvindt, heeft meestal pas veel later en op een heel andere plaats allerlei moeilijk herleidbare gevolgen voor bewolking, zonlicht, temperatuur, regenval of droogte. Die uitstoot is dan al lang vermengd met andere stoffen en gassen, al of niet van natuurlijke herkomst. Begin er maar eens aan. En toch moet het. Dit betekent echter niet dat men zijn intu�tie en gezonde twijfel voorlopig kan uitschakelen en de voorspelbare effecten en gevolgen van luchtvaart voor klimaat, weer en zonlicht maar moet ontkennen en negeren, alleen omdat wetenschappelijk bewijs voorlopig zal ontbreken.

Veel van die gevolgen zijn te voorspellen met behulp van het gezonde en objectieve verstand,

andere zullen ons inderdaad nog verrassen. Better safe than sorry, zegt het verstandige voorzorgsbeginsel, dat wij nooit mogen loslaten, hoe groot de commerci�le en economische belangen ook zijn.

Tot dusver is dus slechts een relatie tussen luchtverkeer en temperatuur vastgesteld. Er zijn echter nog veel meer gevolgen, die allemaal ernstig kunnen zijn. De uitstoot van luchtverkeer be�nvloedt op allerlei manieren de delicate balans in atmosferische omstandigheden. Daar waar normaal misschien n�t geen bewolking zou ontstaan, ontstaat die wel als gevolg van de bijdrage van het vliegverkeer aan de vochtigheid van de omgeving en het aantal condensatiekernen. Bovenmatige regenval in sommige delen van de wereld is de oorzaak van meer droogte elders. Regen kan tenslotte maar ��n keer vallen, want de hemel is geen onuitputtelijk reservoir. Omdat luchtvaart per saldo bijdraagt aan de opwarming van de aarde, is zij medeverantwoordelijk voor meer verdamping van water van het aardse oppervlak waardoor in de toekomst ook in het totaal meer regen zal vallen. Die regenval zal echter steeds ongelijker verdeeld zijn. Dit is allemaal dermate ernstig dat het onbegrijpelijk is dat iedereen er nog steeds zo laconiek over doet.

Ook die enorme hagelstenen van de laatste tijd kunnen zijn ontstaan in de dunne lagen luchtvaartbewolking op dertien kilometer hoogte. Een microscopische condensatiekern kan in een val van dertien kilometer uiteindelijk groeien tot het formaat van een tennisbal!

Bij alle berichten over veranderend zonlicht, temperatuur, klimaat, hevige regenval, hagelbombardementen, overstromingen en extreme droogten verdienen de mogelijke oorzaken veel meer aandacht. En het wegnemen daarvan. En wat dat betekent voor ons allemaal.

De tijd van vrijblijvende leut en lacherigheid over broeikaseffect en klimaatverandering is nu echt voorbij. Politiek, bedrijfsleven en media zullen de burgers duidelijk moeten maken dat zij zelf medeverantwoordelijk zijn voor veranderingen in het aardse leefklimaat die de levensomstandigheden op onze planeet bedreigen. Pijnlijke veranderingen in ons gedragspatroon zijn onvermijdelijk. Eigenlijk weet ieder ontwikkeld mens dat, maar hij kan zich van de domme houden zolang het hem niet expliciet verteld is.

Vriendelijke groet,

Robert van Waning
Mr Troelstralaan 27
Amstelveen
www.contrails.nl

Naar Media (01)

---

Terug naar Index van Research en Teksten

   

Contrails are Bad News

Reacties gaarne per E-mail naar info at domeinnaam